Alles wat je over textiel wilt weten

Kleren maken de man, zegt het oud Hollandse spreekwoord. Toch zijn het meestal de vrouwen die er meer werk van maken en een rijk gevulde kledingkast bezitten. Om al die kleding te kunnen maken is textiel nodig. Eeuwen geleden was de keuze nog niet zo reuze, maar gelukkig hebben de ontwikkelingen niet stilgestaan waardoor we tegenwoordig uit allerlei verschillende soorten materialen en weeftechnieken kunnen kiezen. 

Het is een uitgebreide blog geworden. Hier vind je alle informatie over textiel stoffen, duurzaamheid, grondstoffen en weeftechnieken. De meest complete blog over textiel. Veel leesplezier!

Wat is textiel?

Textiel is een ander woord voor lappen stof, doeken. Textiel betekent letterlijk "al wat geweven is". Het woord komt van het Latijnse woord "texere" dat "weven" betekent. Van deze gewoven stoffen kun je kleding maken, maar ook bijvoorbeeld gordijnen, beddengoed en handdoeken. Textiel wordt ook gebruikt in de (meubel)industrie en voor auto's, boten en tenten. Je kunt verschillende grondstoffen (zoals katoen of hennep) op verschillende manieren weven (bijvoorbeeld satijn of twill) waardoor er een enorme verscheidenheid aan soorten textielstoffen is ontstaan.

Hoe wordt textiel gemaakt

Textiel kan een-, twee- of driedimensionaal zijn. Na het spinnen is een eendimensionale textiel ontstaan, het garen. De garen kunnen vervolgens in een tweedimensionale vorm gebracht worden door weven, haken, breien of vilten. Gevlochten textiel noem je driedimensionaal.

De textielindustrie in Nederland

Het maken van geweven stoffen is één van de oudste menselijke activiteiten. De oudst bekende textiel dateren uit ongeveer 5000 v. Chr. 

Vlas (linnen) was de belangrijkste vezel voor al ons huishoudtextiel in Nederland. Het kweken van vlas was een belangrijke bedrijfstak in grote delen van Nederland. Vroeger, vooral in de wintermaanden als er weinig werk op de akkers was, waren boerengezinnen werkzaam in de textielnijverheid. Het vlas werd door de Twentse boeren eigenhandig verbouwd. In het gezin spon de boerin en haar dochters de vezels tot bruikbare draden. De boer of één van zijn zoons zat achter de weefstoel om vervolgens de stoffen te verweven. Vóór 1830 gebeurde zowel het spinnen als het weven voornamelijk in de huisnijverheid.

Dankzij de komst van de machines kon er sneller en goedkoper worden geproduceerd en bleven de loonkosten laag. De textielindustrie is een van de aanjagers van de industriële revolutie geweest. In Nederland was in 1950 nog ongeveer 20% textielindustrie, in 2002 was dit nog maar 2,3 procent. De daling komt door de groeiende concurrentie uit de lagelonenlanden. 

Textiel wordt vandaag de dag nog bij deze Nederlandse bedrijven geweven en geprint, zoals Enschede Textielstad, EE Exclusives, House of U. Duurzame kleding labels maakt EE label Factory, en naaiateliers voor de productie van kleding zijn bijvoorbeeld Kleerlijk, Mainland en Atelier made here. Mode die compleet van Hollandsche bodem komt is dus nog steeds mogelijk. Gelukkig is niet alles made in China ;)

Katoen: de meest gebruikte plantaardige grondstof voor textiel

De drie soorten grondstoffen voor textiel 

De grondstoffen, het materiaal (vezels) waar textiel van wordt gemaakt kunnen natuurlijk of synthetisch zijn. Echter kun je naar mijn idee de grondstoffen het beste verdelen in deze drie groepen: dierlijk, plantaardig en synthetisch. Als vegan kledingmerk denk je u eenmaal anders ;)

Plantaardig valt weer in te delen in twee groepen aan de hand van het verwerkingsproces: het natuurlijke spinnen van de plantaardige vezels en het kunstmatig spinnen van de plantaardige vezels.

1 - Dierlijke grondstoffen voor textiel

• wol, zijde, haar

Deze natuurlijke grondstoffen zijn afkomstig van dieren, zoals schapen, konijnen en rupsen. De vezels zijn opgebouwd uit eiwitten en zijn gebruiksklaar om te spinnen. Deze vezels zijn volledig biologsich afbreekbaar, maar niet vegan en ook niet altijd diervriendelijk.

2 - Plantaardige grondstoffen voor textiel

Plantaardige vezels - natuurlijk verkregen

• katoen, linnen (vlas), ramie, hennep, brandnetel, fruitvezels.

Deze natuurlijke vezels komen van planten en zijn makkelijk te spinnen. Bijkomend voordeel: al deze planten zijn ook biologisch te verbouwen, waardoor ze enorm duurzaam kunnen zijn. Deze vezels zijn volledig biologisch afbreekbaar. Dit is de beste keuze voor duurzame vegan kleding.

Plantaardige vezels - kunstmatige verkregen

• viscose, lyocell (Tencel), modal, bamboe

Plantaardige grondstoffen afkomstig van bomen en gras (bamboe is een grassoort). Maar omdat deze natuurlijke grondstof (de cellulose) niet direct geschikt is om te spinnen moet het eerst worden bewerkt en pas daarna kunnen er kunstmatig draden (filamenten) van worden gesponnen. Vandaar dat het een 'half' synthetische stof is. De basis is natuurlijk, zodoende zijn deze vezels wel volledig biologisch afbreekbaar.

3 - Synthetische grondstoffen voor textiel

• nylon, acryl, spandex, polyester, lycra, polyamide

Deze grondstoffen zijn niet natuurlijk en worden kunstmatig gemaakt uit aardolie. Het spinnen van de garen gaat ook kunstmatig. Het is dus een vol synthetische stof. Synthetische vezels zijn kunstvezels en volledig man-made. Niet biologisch afbreekbaar en draagt helaas dankzij de microplastics bij aan de plastic soep. Dit is de minst gunstige keuze voor je kleding.

De meeste lappen stof worden door de consument op markten gekocht

Biologisch afbreekbaar

Natuurlijke textielvezels zijn biologisch afbreekbaar, dit noem je ook wel biodegradeerbaar (biodegradable) of composteerbaar. Biologische afbraak is een proces waarbij organische stoffen (d.w.z. stoffen die koolstof bevatten) afgebroken worden door de natuurlijke activiteit van levende micro-organismen, zoals bacteriën en schimmels. Dit betekend dat de textielvezel op natuurlijke wijze afgebroken kan worden en omgezet tot water, CO2 en methaan. Zo neemt de natuur het weer op als voeding of meststof. Maar let op, je kleding is alleen volledig biologisch afbreekbaar als de stof ook echt 100% natuurlijk is, en niet is gemengd met bijvoorbeeld synthetisch elastaan. 

De drie weeftechnieken

De verschillende weeftechnieken van textiel

Textiel kan worden onderverdeeld in drie soorten stoffen: geweven stoffen (woven), gebreide stoffen (knit) en niet-geweven (non-woven) stoffen. 

Geweven textielsoorten worden het meest gebruikt. De meest gebruikte weeftechniek is de platbinding oftewel plain, gevolgd door twille en satijn. Basket weave is net als gewoon weven, maar dan met 2 of meer draden naast elkaar, zodat je een soort dambord effect krijgt. Zo kun je met weven heel veel verschillende looks creëren.

Breien is de techniek waarbij je met één doorlopende draad een lap stof maakt door het in elkaar te lussen. Non-woven is niet gebreid of geweven, maar aan elkaar gehecht door 'vervilting' d.m.v. beweging (zoals wolvilten, alle losse delen klitten in elkaar) of aan elkaar gehecht door warmte of een kleefmiddel. Non woven stof is dikker en niet zo sterk.

De bekendste weeftechnieken voor textiel

Twill

Twill is een diagonale weeftechniek en één van de sterkste wevingen. Twille stoffen zijn erg dicht en sterk. Twill katoen wordt ook wel Keperkatoen of schuin geweven katoen genoemd.

Popeline

Popeline, ook wel poplin of tabinet genoemd, is een gladde stof dankzij een fijne geweven weving. Popeline heeft een kenmerkende dwarsribbel in de afwerking.

Canvas

Canvas is een stof geweven met grovere garens, wat zorgt voor steviger textiel. Zo zijn canvas stoffen dikker en zwaarder. Hierdoor gaan bijvoorbeeld canvas tassen enorm lang mee.

Denim

Denim, of spijkerstof, is een complexe twillweving waarbij één garen in een contrasterende kleur wordt gebruikt. Denim is een bijzonder sterke stof waardoor de levensduur erg lang is. Jeansbroeken zijn ontstaan in de Franse stad Serge de Nîmes, dit werd al snel afgekort tot 'denim'.

Chambray

Chambray is een luchtige stof die wordt geweven in platbinding. Doordat gebruik wordt gemaakt van verschillende kleuren garen, heeft de stof een ruige gemêleerde look die een beetje doet denken aan denim. 

Jersey & Tricot

Jersey, of tricot, is een fijne en elastische breitechniek. Jerseystof is comfortabel en rekbaar, want door het breien creëer je rek in de stof. Voeg je er ook elastaan aan toe, dan krijg je naast een mooie rek ook dat de stof weer mooi terugveert en niet gaat lubberen.

Vliesstof & vilt

Non-woven, ook wel vliesstof genoemd, wordt direct gemaakt van vezels zonder dat er eerst garen van wordt gesponnen. Hierdoor wordt er een stap overgeslagen wat het materiaal goedkoop maakt. Vilt is een niet-geweven textielsoort waarbij de vezels in elkaar gehaakt zijn. Vilt wordt meestal van wol gemaakt, maar ook andere dierenharen of synthetische vezels worden hiervoor gebruikt.

Flanel & geruwde stof

Flanel is een geruwde (geborstelde) stof, en voelt lekker zacht en warm. Katoen fleece bijvoorbeeld ontstaat door het opruwen van katoenen stof, dit is een stof die we bij New Angels ook gebruiken voor onze biokatoen sweaters. Bij geborstelde stoffen kan gekozen worden om één kant op te ruwen, of beide kanten. Bij dubbelzijdig geruwde stof ontstaat er een extra wollig effect.

Fluweel, velvet & velours

Fluweel is een luxe, zachte, harige en glanzende stof. Deze stof is eigenlijk gewoon katoen of zijde en wordt met een lus geweven. Dit geeft de stof zijn luxe dikkere uitstraling. Velvet is de Engelse vertaling van het woord fluweel. Velours is het Franse woord voor Fluweel, maar het zijn niet exact dezelfde stoffen. Velours voelt heel zacht doordat ze de poollussen lossnijden, trekken of ruwen. Dat zorgt ervoor dat velours minder glanzend maar wel zachter is dan fluweel. Een ander verschil is dat velours vaak zwaarder is dan fluweel. Fluweel is altijd geweven terwijl velours geweven of gebreid kan zijn.

Badstof

Op deze manier van weven ontstaan er lussen in de stof waardoor de stof ruwer wordt. Badjassen en handdoeken worden meestal van badstof gemaakt, en kunnen als badstof makkelijker en meer vocht opnemen. Katoen is een erg geschikte grondstof voor badstof.

Zijdevlinder op een zijde cocon

Wat is het verschil tussen satijn en zijde?

Satijn en zijde zijn niet hetzelfde, alhoewel veel mensen dat wel denken. Zijde is een draad die gesponnen wordt door de zijderups. Satijn is geen materiaal maar een weeftechniek. In principe kan van ieder materiaal satijn geweven worden, zoals bijvoorbeeld bamboesatijn of katoensatijn. Doordat de garens heel dicht op elkaar gewoven worden, ontstaat een soepele en glanzende stof. Zodoende krijg je een luxe variant van de stof. Satijn voelt bijzonder zacht aan.

Wat betekend TC bij katoen?

Het aantal draden in de ketting (verticale draden) en de inslag (horizontale draden) worden dan bij elkaar opgeteld en dit totaal noem je dan de threadcount (TC). Hoe hoger de threadcount, hoe zachter de stof is. Om bijvoorbeeld Percale geweven katoen te hebben moet de stof uit minimaal 200 thread counts bestaan. Bij satijn is dat 220 TC. Percale is een stof die soepel, stevig en zacht is, maar dan zonder de glans van satijn.

Textiel recyclen, een tweede leven voor je kleding

Kleding recyclen kan op meerdere manieren. Je kunt je kleding een tweede leven gunnen door het te repareren, vermaken of aanpassen. Je kunt het ook weggeven, ruilen of verkopen. Bijvoorbeeld via de app Vinted kun je je kleding (ver)kopen.

Of je kunt het in de textielbak stoppen. Spullen die nog goed zijn gaan naar kringloopwinkels of Oost-Europa, Afrika en Azië. De rest wordt grotendeels gerecycled, onder meer tot isolatie- en vulmateriaal. Ook zijn van steeds meer vezels nieuwe kleren te maken, al gebeurt dit nog niet zo veel. 

Wieland Textiles is een Nederlands familiebedrijf dat een lange traditie heeft van textielrecycling, wat ooit begon met de inzameling en sortering van ‘lompen’ in de jaren 1960 in Amsterdam. Sinds 2000 zijn ze gevestigd in Wormerveer, en ontwikkeld tot een moderne en duurzame onderneming voor de sortering en verkoop van tweedehands textiel.

Waar gaat jouw afgedankte kleding naartoe als je die in de textielcontainer gooit? 

De textiel voorraad in Nederland

Het woord textiel omvat dus eigenlijk heel veel. Textiel is niet alleen kleding, maar ook je gordijnen en tenten. Er zijn veel verschillende grondstoffen voor textiel, en dan kun je bijna elke grondstof ook nog eens op elke mogelijke manier weven. De mogelijkheden zijn echt enorm.

Kleding van gebreide stoffen is heel fijn omdat het mee rekt, maar ook een bijzondere weeftechniek kan een eenvoudig rok een hele luxe uitstraling geven. Er is voor ieder wat wils. En uit al deze opties kies New Angels voor de duurzame varianten. Biologische en ecologische stoffen, soms gebreid soms geweven, en altijd van hoge kwaliteit. Ben jij al bekend met de duurzame kledig van New Angels?

Veel liefs,

Ingrid

Koop unieke zelfgemaakte kleding van New Angels op ETSY.nl